In de Verenigde Staten heeft de betaalbaarheid van eieren geleid tot een nationale discussie – het onderstrepen van angsten over de economie en de rol van de overheid om deze aan te pakken. In Japan is er een equivalent: rijst.
In het afgelopen jaar heeft Japan worstelen met een tekort aan meer dan 200.000 ton van zijn basiskorrel. De rijstprijzen zijn omhooggeschoten en supermarkten zijn gedwongen bedragen te beperken die shoppers kunnen kopen. De situatie werd zo verschrikkelijk dat de overheid haar Rice Reserves moest aanboren.
De wending is dat zelfs als Japan met tekorten omgaat, de overheid boeren betaalt om te beperken hoeveel ze groeien. Het beleid, meer dan een halve eeuw, verbruikt miljarden dollars per jaar aan openbare uitgaven.
Boeren geërgerd met de overheidsvoorschriften protesteerden zondag. Onder kersenbloesems in een park in het centrum van Tokyo, hebben meer dan 4.000 boeren, met strohoeden en zonneput, verzameld met borden die “rijst is” en “we maken rijst maar kunnen geen kost verdienen.” Dertig van hen reed tractoren door de met wolkenkrabber omzoomde straten van de hoofdstad.
Het vermogen van Japan om zijn rijstprobleem te beheren, kan de komende maanden belangrijke implicaties hebben voor het politieke en economische landschap van het land.
Vorige maand steeg de inflatie van vers voedsel met 19 procent, aangedreven door een stijging van de rijstprijs met 81 procent. Angst over de kosten van voedsel en andere nietjes hebben gewogen op Japanse consumenten, en de economie, omdat huishoudens bezuinigen op uitgaven.
Tekorten aan het hoofdvoedsel van Japan vinden ook plaats vóór een verkiezing van het Heerhuis – verwacht in juli – die de eerste landelijke peiling zal zijn voor de premier, Shigeru Ishiba. Zijn voorganger nam afgelopen augustus ontslag en werd geconfronteerd met sombere openbare goedkeuringsratings die grotendeels werden veroorzaakt door de kosten van basisgoederen.
De rijsttekorten komen voort uit een mix van factoren, waaronder record zomerhitte in 2023 die de oogst beschadigde en een toename van het toerisme dat heeft geleid tot een verhoogd rijstconsumptie.
Maar experts zeggen dat de oorzaak ligt in een decennia oud beleid dat systematisch bouwland voor rijstgroei heeft verminderd. Sinds de jaren zeventig heeft Japan gesubsidieerde boeren om de productie van rijst te beperken. Het doel, zeggen ambtenaren, is om boereninkomsten te ondersteunen door hoge prijzen te handhaven.
Boeren bij het protest op zondag zeiden dat het beleid niet werkt.
In 2022 bedroeg de gemiddelde inkomsten van rijstboeren ongeveer $ 23.000, volgens de statistieken van het Japanse ministerie van Landbouw. Dat inkomensniveau is niet voldoende geweest om jonge boeren aan te trekken, waardoor de industrie snel ouder wordt en krimpt door tienduizenden werknemers elk jaar.
“Als dingen op deze manier doorgaan, zullen onze boerderijen verdwijnen. De producten die we produceren zullen verdwijnen,” zei Yoshihide Kanno, 75, een rijstboer uit een prefectuur ten noorden van Tokyo, en een van de leiders van de demonstratie. “Voordat dat gebeurt, moeten we het misleidende landbouwbeleid van Japan veranderen.”
In de afgelopen vijf decennia, zei de heer Kanno, is ongeveer een derde van de rijstvelden in zijn stad verlaten. “Waarom moeten we de productie verminderen als er tekorten en velden beschikbaar zijn?” Vroeg de heer Kanno. “Als mijn zoon en kleinkinderen moeten blijven boeren, moet er een op de langere termijn zijn.”
Japan is blijven houden aan een beleid om de rijstproductie te beperken om de prijzen hoog te houden, in tegenstelling tot de Verenigde Staten en de Europese Unie, die in plaats daarvan systemen hebben aangenomen die boeren in staat stellen zoveel te produceren als ze willen, terwijl ze subsidiëren voor prijsgerelateerde verliezen.
Het aannemen van een soortgelijk beleid in Japan zou de overheid ongeveer $ 2,65 miljard per jaar kosten, vergeleken met de $ 2,32 miljard die momenteel wordt besteed aan het aanmoedigen van boeren om de productie te verminderen, volgens berekeningen van Nobuhiro Suzuki, een professor aan de Universiteit van Tokyo, gespecialiseerd in landbouweconomie.
Hoewel iets duurder, zou een beleid gericht op de uitbreiding van de productie de rijsttoevoer verhogen, de voedselzekerheid van Japan verbeteren, terwijl de prijzen voor consumenten worden verlaagd, zei de heer Suzuki. Waardoor boeren zonder beperkingen kunnen groeien en tegelijkertijd hun inkomens backstopperen, zou de industrie ook aantrekkelijker maken voor nieuwe generaties werknemers, zei hij.
Er zijn veel theorieën waarom rijstproductiebeleid heeft overheersend. De heer Suzuki suggereert dat het voortkomt uit een bredere soberheidstrend binnen de Japanse regering, waardoor het een uitdaging is om zelfs marginale toename van de landbouwuitgaven te rechtvaardigen. Anderen suggereren dat een bepaald niveau van varkensvatpolitiek een factor kan zijn.
Een woordvoerder van het Japanse ministerie van Landbouw zei dat “zoals met iets anders” de regering promoot het produceren van een niveau van rijst dat aansluit bij vraagprojecties.
Historisch gezien hebben debatten in Japan over het agrarische beleid de politieke verschuivingen gestimuleerd. In 2007 was een sleutelfactor in de korte afzetting van de liberale Democratische Partij – die sinds de oprichting in 1955 bijna continu heeft gehouden – de belangenbehartiging van de oppositiepartij om het beleid weg te nemen dat de rijstproductie verminderde.
Wat nu duidelijk is, is dat totdat het agrarische beleid de fundamentele hervorming ondergaat, het probleem van rijsttekorten zal blijven bestaan, zei de heer Suzuki, de professor aan de Universiteit van Tokio. Dat betekent, zei hij, op weg naar de zomerverkiezingen, “de woede van boeren en burgers zal blijven stijgen.”
