Hoe is de aardbeving van Myanmar opgetreden? | Uitgelegd

Het verhaal tot nu toe:

TDe krachtige aardbeving in Myanmar op 28 maart had zijn bron in centraal Myanmar, ongeveer 20 km van Mandalay, de op een na grootste stad van het land. Mandalay, gelegen aan de oostelijke oever van de Irrawaddy -rivier, ligt dicht bij een van de meest seismisch actieve fouten in de regio, de Sagaing -fout genoemd, genoemd naar een stad niet ver van Mandalay aan de andere kant van de rivier. De aardbeving van magnitude 7.7 sloeg rond 12:50 uur lokale tijd, gevolgd door verschillende sterke naschokken, waaronder een van grootte 6.4, die 11 minuten na het grote evenement plaatsvond.

Welk effect had de aardbevingen?

De aardbevingen waren erg verwoestend: ze troffen de hele regio, lieten duizenden mensen dood en vernietigden vele huizen. De schadezone strekte zich uit naar Bangkok, de hoofdstad van het naburige Thailand, dat op ongeveer 1.000 km van het epicentrum van de aardbeving ligt.

De schade in Bangkok was echter minimaal, beperkt tot de volledige ineenstorting van een 33 verdiepingen tellende hoogbouw in aanbouw, en veroorzaakte water uit een zwembad op de top van een ander hooggebouw om te overlopen. Deze incidenten kregen echter veel hype vanwege de plaats van de stad op het wereldwijde toerismecircuit. De uitstorting van water uit het zwembad op het dak was te wijten aan seismische seiches – oscillaties in het water veroorzaakt door de doorgang van seismische golven door het gebied. Hoewel het gebouw zich ver van de bron van de aardbeving bevond, kunnen langzamere seismische golven met lange periode de bovenste verdiepingen meer laten zwaaien en de seiches versterkt, zoals in dit geval waargenomen.

Redactioneel | Lessen uit een aardbeving: op de aardbeving van Myanmar

De schade -voorspellingsmodellen van de US Geological Survey schatten dat het totale dodental in de regio ruim 10.000 zou kunnen bereiken. Mandalay zelf is de thuisbasis van meer dan 1,5 miljoen mensen en werd het moeilijkst geraakt, met veel gebouwen, waaronder pagodes, moskeeën en bruggen, gedeeltelijk beschadigd of volledig ingestort. Uit een overzicht van het schadepatroon blijkt dat veel van de verwoesting was geconcentreerd in de zuidelijke gebieden van de sagaing -fout omdat deze regio op een dikkere stapel alluvium zit, afgezet door de irrawaddy, die de seismische energie versterkt, in vergelijking met de noordelijke delen van de fout. Dit verklaart ook waarom de provincie Southwest Yunnan in China, ten noorden van de fout, ontsnapte aan door aardbevingen veroorzaakte schade. De diepte naar de bron van de aardbeving van 2025 op de sagaing -fout was slechts 10 km, wat een andere bijdragende factor is voor de zware schade en een groot viltgebied (gebied waar het schudden van de aardbeving wordt gevoeld).

De aangrenzende oostelijke delen van India ontsnapten ook aan schade omdat de energie die werd vrijgegeven door de aardbeving die zich in noord-zuidrichting verspreidde, na de trend van de fout.

Waren aardbevingen vaak voor in Zuid -Azië?

Zuid-Azië, inclusief Myanmar, is zeer gevoelig voor aardbevingen vanwege de nabijheid van de complexe verzameling van enkele van de grootste tektonische kenmerken op aarde, waaronder de Himalaya, het Shillong-plateau, de zuidelijke Indo-Burman Range en de Andaman-Nicobar-subductiezone. Afkomstig van de botsing van de Indiaan en de Euraziatische platen ongeveer 40 miljoen jaar geleden, is de plaatgrens in Zuidoost -Azië een actief tektonisch kenmerk dat een van de grootste aardbevingen in de geschiedenis, van magnitude 9.2 en een transcontinentale tsunami in 2004 heeft gegenereerd.

De tektonische stress die zich op deze plaatgrenzen ophoopt, is de oorzaak van frequente seismische activiteit in de regio. De aardbeving van 1792 was ook een grote ‘megathrust’ -aardbeving van magnitude 8.5, met zijn epicentrum ergens langs de Arakan -kust van Myanmar. Deze seismische gebeurtenis genereerde een tsunami in de noordelijke baai van Bengalen en veroorzaakte wijdverspreide bodemliquefactie in de Chittagong -gebieden van Bangladesh. De grote stuwkrachtfout strekt zich verder naar het noorden uit naar de vouwriem van Chittagong-Tripura, waar verschillende gematigde aardbevingen blijven optreden. Het is nog steeds niet duidelijk of dit deel van het vervormingsfront toekomstige grote aardbevingen kan genereren.

Zuidoost-Azië is een tektonisch museum dat structuren vertoont die aardbevingen van verschillende foutmechanismen herbergen, die optreden op diepten variërend van zo ondiep als 5 km tot 200-400 km. De diepere voorkomen in de zuidelijke regio’s dichter bij Indonesië of de Indo-Burmese gebieden in het noorden, grenzend aan het subductiefront langs de Indo-Irasische platen. De aardbeving van Mandalay in Mandalay in centraal Myanmar was afkomstig van het continentale deel van de bergketen. In de tektoniek van het berggebouw ontwikkelen dergelijke kenmerken zich wanneer sediment zich opstapelt en rotsen worden afgeschraapt van de onderdrijvende Indiase plaat, die worden gepleisterd op de dwingende Aziatische plaat.

Wat is de geodynamische context van de Sagaing -fout?

Vanwege het complexe samenspel van plaatbewegingen en de resulterende geodynamica in de oostelijke rand van de Indische Oceaan, vindt de noordoost-gerichte convergentie van India en Euraziëplaten plaats op een schuine manier in plaats van frontaal te gebeuren. Deze schuine convergentie van de platen zorgt ervoor dat de algehele spanning wordt verdeeld, waarbij een deel van de vervorming loodrecht op de plaatgrens is en het andere deel parallel binnen het interieur. De noord-zuid lopende sagaing-fout vormt de tektonische grens tussen de centrale Myanmar Lowlands en de Indo-Burman Range. Een langwerpig micro-tektonisch blok dat bestaat tussen de Indiase plaat en de sagaing-fout wordt gewoonlijk de Birma-plaat of de Birma Sliver genoemd. Het is zijn oorsprong te danken aan de spanningspartitionering die zich voordoet aan het subductiefront.

Studies hebben aangetoond dat deze fout, met zijn dochteronderneming parallelle structuren, een groot deel van het staking-slipgedeelte van de schuine convergentie biedt, met een slippercentage van 15-25 mm per jaar en een geaccumuleerd slippen van 100-700 km. De Sagaing-fout biedt plaats aan ongeveer 50-55% van de totale plaatbeweging in de regio. In tegenstelling tot de verticale bewegingen van foutblokken langs het frontale deel van de convergentiezone, waar het ene tektonische blok op het andere wordt geduwd, is de beweging horizontaal op de sagaing -fout, waarbij de blokken langs elkaar glijden. De San Andreas -fout in de westelijke VS is een ander voorbeeld. In tegenstelling tot stuwkrachtfouten, waar aardbevingen afkomstig zijn van ondiepe of diepere bronnen, zijn aardbevingen op stakings-slipfouten bijna altijd ondieper (10-15 km).

Geclassificeerd als een typische fout van de nok-trench-transformatie, loopt het Sagaing-foutsysteem 1.400 km tussen het spreidingscentrum onder de Andaman Zee in het zuiden naar de oostelijke Himalayan Bend in het noorden. Het heeft een lange geschiedenis van aardbevingen. Matige en incidentele sterke aardbevingen van de grootte van 7 en hoger zijn gebruikelijk in centraal Myanmar, waar zes sterke aardbevingen van 7,0 magnitude of meer getroffen tussen 1930 en 1956 langs de sagaing -fout of op aangrenzende structuren. Analyses van historische aardbevingen hebben onthuld dat ongeveer de helft van de sagaing -fout de afgelopen decennia is gescheurd. De aardbeving van 2025 is dus geen verrassingsgebeurtenis, maar een deel van de aardbevingen die opeenvolgend op deze structuur voorkomen om de accumulerende spanningen van de lopende actieve plaatinteracties vrij te geven.

Wat poort de aardbeving van Mandalay?

Historische archieven ondersteunen het optreden van een aardbeving in 1839, de Ava -aardbeving genoemd, die meer dan 500 mensen doodde in centraal Myanmar. Dit evenement is mogelijk afkomstig uit een van de segmenten van de Sagaing -fout met een veronderstelde omvang van 7,8. Even interessant is de aardbeving van 1927, naar verluidt sterk ten noorden van Yangon, de grootste stad van Myanmar met een huidige bevolking van meer dan vier miljoen mensen. Records geven ook aan dat een aardbeving plaatsvond in 1946, mogelijk op de sagaing -fout ten noorden van Mandalay en met een omvang van 7,7, zoals die van de Temblor 2025.

De historische stad Bagan in centraal Myanmar, dicht boordevol religieuze monumenten, is ook onderworpen aan verschillende schadelijke aardbevingen. De nieuwste die deze stad trof was in 2016.

Wetenschap helpt ons de processen achter aardbevingen te begrijpen en biedt geschatte locaties van toekomstige aardbevingen en hun mogelijke grootte. De sagaing -fout is niet alleen een wetenschappelijke nieuwsgierigheid: het heeft een tragische impact op de miljoenen die leven met de rusteloze fout onder hun voeten. Myanmar worstelt om het hoofd te bieden aan de nasleep van de nieuwste aardbeving, met een stijgende dodental en uitgebreide schade aan infrastructuur, beide gecompliceerd door de lopende burgeroorlog.

De aardbeving van Mandalay 2025 zou moeten dienen als een waarschuwing voor India. Als het land dat het meest vatbaar is voor aardbevingen in Zuid -Azië, zou India wetenschappelijk geteste veiligheidsmaatregelen en procedures moeten introduceren om de impact van aardbevingen te verminderen.

CP Rajendran is een adjunct -professor aan het National Institute of Advanced Studies, Bengaluru. Dit artikel profiteerde van de krant van Yu Wang et al., Gepubliceerd in JGR Solid Earth op 15 maart 2014.