Een grote westerse leider kondigt een onorthodox economisch beleid aan dat de financiële markten in paniek raakt, de valuta van het land doordrijft en een sneeuwstorm van waarschuwingen over de verschrikkelijke gevolgen op lange termijn voedt.
President Trump deed dit alles met zijn tarieven over de andere bord, kondigde vorige week aan, maar vóór hem was er Liz Truss, de voormalige premier van Groot-Brittannië, met haar uitrol van ingrijpende belastingverlagingen gedurende 44 turbulente dagen in de herfst van 2022.
De parallellen tussen de heer Trump en mevrouw Truss zijn opvallend, maar voor een cruciaal verschil: ze werd gedwongen om de belastingverlagingen binnen enkele dagen in te trekken en gedwongen door haar eigen conservatieve partij in weinig meer dan zes weken, de kortste ambtstermijn voor een premier in de Britse geschiedenis.
Voor sommige analisten is dat verschil een eerbetoon aan de flexibiliteit van de Parlementaire regering van Groot -Brittannië en een heilzaam onderscheid tussen Groot -Brittannië en de Verenigde Staten. Tot nu toe heeft Mr. Trump gezworen zich bij zijn tarieven te houden, ongeacht het bloedbad dat ze in de markten aanrichten of dat ze een recessie veroorzaken, en er lijkt weinig te zijn dat iemand kan doen om hem te dwingen van koers te veranderen.
“Truss kan echt alleen het Verenigd Koninkrijk beschadigen,” zei Jonathan Portes, een professor in economie en openbaar beleid aan Kings College London. “Uiteindelijk waren Britse instellingen, met name het parlement en de media, voldoende om ervoor te zorgen dat het systeem werkte.”
“Of dat het geval is in de VS valt nog te bezien,” voegde hij eraan toe. “Als dit niet het geval is, zal de hele wereld de prijs betalen.”
Groot -Brittannië, dat de heer Trump toesloeg met een tarief van 10 procent, gedraagt zich al als een land op de rand van de crisis. In een poging om de Britse auto-industrie te versterken, kondigde de huidige premier, Keir Starmer, aan dat hij regels zou ontspannen voor luxe autostraam zoals Aston-Martin en McLaren die ze vereisen dat ze benzine en diesel aangedreven auto’s in 2030 geleidelijk afwijzen.
Maar toen Mr. Starmer maandag werd gevraagd of hij zich zou houden aan de fiscale regels van zijn regering die limieten zouden stellen aan openbare leningen, zelfs in de nasleep van de tarieven van Mr. Trump, riep hij de misbeen belastingverlagingen van mevrouw Truss op als een waarschuwend voorbeeld.
“Liz Truss probeerde een experiment met dit land om fiscale regels en controles en saldi opzij te zetten,” zei de heer Starmer. “En dat veroorzaakte een enorme impact op het leven van werkende mensen omdat de inflatie en de rentetarieven door het dak gingen.”
Net als Mr. Trump en zijn fascinatie voor tarieven, was mevrouw Truss zich ideologisch toegewijd om het belastingbeleid af te druppelen. En net als hij was ze een uitbijter.
Haar belastingverlagingen, die ze van plan was te financieren door de leningen te vergroten, werden sceptisch bekeken door economen. Ze stelde een inflatair beleid voor op een moment dat Groot-Brittannië en andere landen stegen tegen stijgende energieprijzen en een crisis van de kosten van leven. En ze weigerde haar plannen in te dienen om te controleren door de fiscale waakhond van de regering, het kantoor van de budgetverantwoordelijkheid.
De markten reageerden door aandelen van Britse bedrijven te torpederen en het pond tot bijna pariteit te duwen met de Amerikaanse dollar. Het internationale monetaire fonds waarschuwde voor de financiële instabiliteit van Groot -Brittannië.
Als kleinere economie was Groot -Brittannië kwetsbaarder voor deze gyraties dan de Verenigde Staten. De opbrengsten over staatsobligaties verrijkten onder mevrouw Truss, die vreesde voor een kredietcrisis en uiteindelijk leidt tot haar ondergang.
De opbrengsten op de treasury -rekeningen daalden, zelfs toen de tarieven van de heer Trump uitrolden, wat de traditionele status van de Verenigde Staten als een toevluchtsoord voor investeerders weerspiegelt en de president beschermde tegen een deel van de druk waarmee mevrouw Truss wordt geconfronteerd. Hoewel ze maandag ook begonnen te stijgen.
Binnen enkele dagen trok mevrouw Truss de belastingverlagingen in en ontsloeg haar kanselier van de schatkist, Kwasi Kwarteng, een belangrijke architect van het aanbodbeleid. De Bank of England kwam tussenbeide om Britse obligaties te ondersteunen en de onrust op de markt nam af. Maar de geloofwaardigheid van mevrouw Truss was verbrijzeld. Nadat senior leden van haar partij haar hadden verteld dat ze hun geloof had verloren, gaf ze haar ontslag in.
“Net als truss wordt de marktreactie niet alleen aangedreven door de feitelijke beleidswijzigingen, omdat ze in beide gevallen waren, maar door hun poging om de instellingen te vernietigen die het beleid normaal beperken,” zei professor Portes.
Voor alle misstappen van mevrouw Truss beweren sommige economen dat haar belastingverlagingen als minder radicaal kunnen worden beschouwd dan de tarieven van de heer Trump. In een andere fiscale omgeving zou haar aanbod-side agenda relatief conventioneel zijn geweest voor een rechtvaardige regering. Maar in de nasleep van de coronaviruspandemie en de invasie van Rusland in Oekraïne, die de inflatie veroorzaakte en de centrale bank ertoe leidde om de leenkosten snel te verhogen, werden de belastingverlagingen zwaar getimed en slecht gecommuniceerd.
“De grootste gelijkenis is een competentiecrisis”, zegt Kenneth Rogoff, een professor in de economie aan Harvard. “Het beleid van Liz Truss heeft misschien in een andere wereld logisch. Maar ze kwamen gewoon uit het niets, dus ze hadden geen geloofwaardigheid.”
Professor Rogoff zei dat de tarieven van de heer Trump nog minder geloofwaardigheid hadden onder economen, niet in het minst omdat ze losgekoppeld lijken van een strategie. “Trump heeft niet gearticuleerd waar we heen gaan,” zei hij, “en het is moeilijk om iemand te vinden die geen betaalde publicist voor hem is die denkt dat dit een goed idee is.”
